We vonden het deze week maar lastig kiezen uit het aanbod van We Are Public; het liefste een keertje geen toneel, maar ook geen rare muziekvoorstelling in het Muziekgebouw, geselecteerd door die man met die enge snor. En Diederik krijgt de kriebels van Bimhuis-jazz, dus moesten we wat anders. Een debat over de Amerikaanse verkiezingen in De Rode Hoed? Neuh, we lezen dagelijks al in de krant en op social media over alle domme acties van Trump. Een bijeenkomst over duurzame initiatieven in Pakhuis de Zwijger? Dat is meer wat voor Diederik, die stemt GroenLinks.
Net toen we het wilden opgeven was daar zomaar ineens, uit het niets, een documentaire in de FilmHallen. Fuocoammare, ook wel ‘Fire at Sea’, een Italiaanse documentaire over Lampedusa en de vluchtelingencrisis. De trailer geeft een voorproefje van indrukwekkende beelden, dus besluiten we op het laatste moment richting West te gaan. Nog even snel over die allejezus drukke FoodHallen scheuren voor een snelle, maar oh zo hippe hap en dan hop: de zaal in (de Parisien zaal, de mooiste zaal van de FilmHallen!)
De documentaire toont een portretterend beeld van Lampedusa. Het eiland van 20 km2 dat al jaren heeft te kampen met grote aantallen bootvluchtelingen. De beelden tonen ons hoe het dagelijks leven er op het eiland aan toe gaat, en de grote connectie die het eiland heeft met de zee. We volgen een ouder stel, wat zonder een woord te zeggen koffiedrinkt en een radiopresentator die verzoeknummertjes afspeelt. Een grote rol is toebedeeld aan een jong jochie, dat graag in het rondschiet met zijn katapult en praat en gebaart als een volleerde, doorwinterde Italiaan. Het zijn mooie en grappige beelden, maar ik zal eerlijk bekennen dat ik bij een van deze scenes toch even in slaap ben gesukkeld. Noem het de restanten van een jetlag of een after-dinner-dip, maar eigenlijk duurden sommige taferelen gewoon net iets te lang; tijdenlang kijken naar een in het donker schommelende vissersboot zorgt voor aandachtverlies of tenminste voor zeeziekte.
De beelden van de vluchtelingen zijn echter heel mooi. Of mooi… is zoiets mooi te noemen? Mooi vastgelegd dan, maar het zijn vreselijke beelden; afgeladen boten met vluchtelingen uit alle windstreken, reddingswerkers met quarantaine pakken, asielzoekers die omwikkeld met isoleerdekens worden gefouilleerd. Hoewel dergelijke verhalen al tijden in het nieuws te zien en te horen zijn, is deze documentaire echt confronterend. Je ziet hoe mensen, eerder dood dan levend, uit de zee worden geplukt. Hoe een enorm kleine benauwde ruimte in de romp van een roestende en rottende boot vol ligt met mensen die de boottocht niet hebben overleefd. Hoe ontredderd de overlevenden zijn, die na ellelange zwerftochten hun geliefden zijn verloren in de strijd.
Ik kan er nog veel woorden aan wijden, maar eigenlijk is mijn advies: gaat deze documentaire met eigen ogen zien. Niet bepaald een gezellig avondje uit, maar zeker de moeite waard. Niet voor niets heeft Fuocoammare meerdere prijzen gewonnen op het Berlijn Film Festival.
Ps. Normaal altijd een wat kritischere noot in de recensies. Oké hier komt ie dan: “Hoezo krijg je, als je in de FoodHallen een wafel met fruit bestelt, alleen 4 mini-aardbeien, terwijl er op het plaatje hele trossen bosfruit staan?” Hmm, deze kritische noot voelt toch misplaatst na het zien van zulke heftige beelden. Ik prijs mezelf maar wat gelukkig met die miezerige aardbeien. En oké, vooruit, ook met die dikke knipoog van de wafel-man.
Het Grote Recensieboek 