Je hebt vast wel eens zo’n documentaire gezien over een of andere sektarische gemeenschap waar iemand dan uitgetreden is of waar iemand juist infiltreert. Meestal hoor je hier dan een voice-over bij die het zaakje, uiteraard objectief, zeer veroordeelt.
Manouk en ik waren bij de première van Rumspringa (geen bubbels te bekennen, maar man, wat zijn we belangrijk) door Orkater/De Nieuwkomers. Voordat ik deze voorstelling bespreek, natuurlijk even iets over de locatie. We moesten namelijk de hoofdstad uit om deze interessante voorstelling te zien. We gingen naar Haarlem, de stad die ook wel Klein-Amsterdam wordt genoemd vanwege alle import-hoofdstedelingen die hier hun nestje hebben gebouwd. En tot mijn grote verbazing liep mijn grootstedelijk ingestelde vriendin Manouk oeeehend en aaaahend door de Anton Pieckstraatjes. Ze zag zichzelf daar wel wonen hoor. Zelfs de twee dames achter het roodverlichte raam vond ze enig. Ik was zelf meer bezig met de hoeveelheid kerken in de binnenstad. Goed. We aten in een gezellig eetcafé waarvan ik de naam vergeten ben, maar waar ze wel iets moeten doen aan de sloten op de wcdeur.
De voorstelling speelde in De Toneelschuur, een mooi theater waar veel jonge theatermakers hun werk kunnen tonen. En het bekende gezelschap Orkater maakt hier gebruik van door een van hun Nieuwkomers, een tak van het gezelschap waarbij jonge makers zakelijk en artistiek worden ondersteund, hier hun première te laten beleven. Normaalgesproken zou ik nu de regisseur van het stuk noemen, maar dat is niet de juiste volgorde. Iona Daniel en Rineke Roosenboom schreven en vertellen in Rumspringa hun verzonnen waargebeurde verhaal over hun jeugd in een sekte en de zoektocht naar een jongen die door zijn notenallergie niet bij de sekte kon blijven.
Ondersteund door de muziek van Shaking Godspeed vertellen Iona en Rineke hoe ze, waarschijnlijk fictief, zijn opgegroeid in een sekte. Ze beschrijven het leven van twee mensen die in langzaam steeds verder raken verward in het web van de sekte. Hoe kom je in aanraking met zo’n gemeenschap en wat doen ze om je binnenboord te houden? Deze moeilijk te begrijpen keuzes worden op een mooie manier getoond. En het is de combinatie van het spel (van de band en maaksters die allen geen acteurs zijn) en de rauwe vorm van de vertelling die het interessant maakt. Het publiek kan niet anders dan een genuanceerde blik krijgen op een sektarische gemeenschap. Alle keuzes die je zelf lijkt te maken kunnen tegen je worden gebruikt, maar wat doe je als je na je kindertijd in de gemeenschap een jaar wordt vrijgelaten in de wereld om daarna de keuze te maken of je doorgaat in de sekte of niet. De ingenieuze constructie van de tekst is natuurlijk te danken aan de schrijfsters, maar ook het spel is interessant. Regisseuze Sanne Nouws zal de makers hierbij hebben geholpen, maar de vorm van de tekst is allesbepalend. De mannen van Shaking Godspeed speelden een essentiële rol, maar waren soms moeilijk te verstaan. Toch maakte de combinatie van tekst, muziek en decor dat het een goede voorstelling werd. Ik vond het decor prachtig en het geheel van de voorstelling was professioneel en helemaal niet nieuwkomerig. En een heel klein puntje van kritiek, of eigenlijk is het een terugkerend thema, kostuums zijn vaak een samenraapsel van de eigen kledingkast en de eigen verkleedkist.
Maar maar maar, Manouk en ik waren door de vorm en inhoud van de voorstelling erg verrast en we spraken er lang over na. Wat zou je doen als je voor de keuze staat om een afvallige vriend te verraden? En hoe ga je om met vriendschap die waarschijnlijk bepaald is door een gezamenlijk ideaal? En dat bespraken we terwijl we door dat geweldige Haarlem liepen, terug naar de trein.
Foto’s zijn van Ben van Duin. Behalve die van Manouk, die is van mij.
Het Grote Recensieboek 