In dit eerste weekend van november had ik een zware taak. Ik ging zonder Manouk naar de voorstelling Het Hout van Internationaal Theater Amsterdam. Maar ach, jammer voor Manouk.
In die goede oude schouwburg (sinds afgelopen januari samengegaan met Toneelgroep Amsterdam tot Internationaal Theater Amsterdam) heb ik Manouk trouwens bijna tien jaar geleden leren kennen, toen we daar allebei onze bijbaan hadden! Is dat leuk!
Maar nu was ik er dus alleen en zag ik het regiedebuut in de grote zaal van film- en documentairemaker Michiel van Erp.
Het Hout is een toneelbewerking van het gelijknamige boek van Jeroen Brouwers over de broeder Bonaventura (gespeeld door Aus Greidanus jr.) die wordt meegetrokken in een ziek kloostersysteem. Bonaventura komt als leraar Duits binnen en wordt langzaam onderdeel van een broedergemeenschap waar moraal wordt gepredikt, terwijl de broeders hun macht op alle mogelijke manieren misbruiken ten opzichte van elkaar en ten opzichte van de jongens die bij hen wonen. Door de ogen van Bonaventura kijkt de toeschouwer naar het misbruik en de pure ellende van de jongens. Maria Kraakman brengt in haar rol van Patricia ‘het andere geslacht’ in het leven van Bonaventura en laat zien dat er ook zoiets is als lichtheid en vrolijkheid in het leven.
De enscenering laat zowel de kilte van het klooster als ook het mystieke ervan zien en met een aantal kerkelijke gezangen van de broeders ervaar je hoe kunst en elegantie naast misselijkmakende activiteiten kunnen bestaan.
De jongens, gespeeld door Achraf Koutet en Joep Paddenburg, zijn overgeleverd aan de lusten van de broeders en proberen weg te komen, maar eigenlijk weten ze dat dit onmogelijk is. Het systeem is de baas. De voorstelling slaagt er, zonder het expliciet te maken, in om beeld te schetsen van een gemeenschap waar het woord zeer ver af staat van de daad. Toch is het jammer dat regisseur Michiel van Erp, die in zijn documentairewerk bekendstaat om zijn omgang met zijn personages, weinig nuances in de personages weet te brengen. Je komt er eigenlijk niet achter hoe zo’n kloostersysteem jarenlang kan bestaan en hoe de broeders een vanzelfsprekend onderdeel worden hiervan. Hierdoor blijven de personages op afstand.
Internationaal Theater Amsterdam draagt met deze toneelbewerking niet alleen bij aan het Nederlandstalige repertoire, maar het brengt de wereldwijde discussie rondom misstanden in de Rooms-Katholieke Kerk ook terug naar een verhaal dat door velen zal worden herkend. Mocht je de voorstelling willen zien, dan kan dat dit seizoen nog in Amsterdam. En volgende keer ga ik gelukkig weer met Manouk op pad, wel zo gezellig voor mij.
Foto’s: Henri Verhoef
Het Grote Recensieboek 